Tire Pers, Lidya, Frig, Bizans gibi önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmış 5 bin yıllık tarihiyle dikkat çeken tarihi bir ilçemiz. İlçeye ayak bastığında kaya mezarlarının, hanların, tarihi çarşıların ve külliyelerin izinde keyifli bir yolculuk sizleri bekliyor. İzmir şehir merkezine yaklaşık 86 km uzaklıkta olan Tire’de keşfedilecek birçok yer var. Gezmeye başlamadan önce bu yazıyı dikkatle okuyun!
Tire’de ne yenir?
Tire seyahatin sırasında Tire şiş köfte, keşkek, tire tostu, karadutlu lor tatlısı ve koruk suyu gibi lezzetlerin tadına bakmalısınız. Ama durun illaki tatmanız gereken bir lezzet daha var. Tireliler’in “Tak tak kebap” dediği, kuyu kebabı… Ama bu lezzeti tatmanız için yola biraz erken çıkmanız gerekecek. Çünkü Tireliler bu kebabı sabah kahvaltısında çok erken saatlerde yiyorlar. Eskiden kebap zamanı saat 05.30 sularıymış. Yani bir bakıma sabah namazının hemen sonrasında camiden çıkan erkekler tandır ve çorbayla karınlarını doyurur, evde uyuyanlara da pide içerisine sardırıp götürürlermiş. Siz yine de saat 07.00’yi geçirmeyin. Kuyu kebabı yemeden önce tandırın altında pişen pirinç çorbasını da içmeyi unutmayın. Kebabın yanında ne gider diye düşünmeyin. En iyisi içine şeker koyulmuş çay! Şeker kullanmıyorsanız bile bir tane bardağınıza atmanızı tavsiye ederiz…
İBNİ MELEK HAZRETLERİ
Tire’ye gelmişken, büyük din alimi İbni Melek’in türbesini de ziyaret etmeyi sakın unutmayın. Bu büyük din alimine dua ederken Allah’tan “Onun hatırına, onun yüzü suyu hürmetine” dilekte bulunun. İbni Melek Hazretleri rivayete göre annesinin mezarında dünyaya gelmiş. Babası, hac seyahatine çıkmış, muhterem validesi kocasının gelmesine yakın vefat etmiş. Babası döndüğünde eşinin ölüm haberi ile karşılanmış. Fakat karısını görmek istemiş ve mezarı açtırmış. İşte o anda eşinin mezarda doğum yaptığı ve çocuğunun yaşadığını öğrenmişler. İbn-i Melek Hazretlerinin birkaç kez mezarının üzeri kapatılmış. Ancak vasiyeti şöyle imiş: “Üzerimi kapatmayın, Allah’ın nuru üzerimde olsun” Vasiyetine rağmen kapatıldığında her defasında sabah çatıyı yıkılmış bulmuşlar ve sonra bu işten vazgeçmişler!
Meşhur Tire pazarı ne zaman?
Meşhur Tire pazarı salı günleri kuruluyor ve pazar, dua yapılarak açılıyor. Ritüel haline gelmiş ve dua ile başlayan pazar, Tire’nin merkezindeki tüm sokakları kaplıyor. Türkiye’nin en büyük açık hava pazarı olarak bilinen pazarda tahmin edeceğin gibi çok fazla ürün bulunuyor. Yani otantik, Tire pazarında her sokak pazara dahil ve bu değişmiyor, değişmesin de… Pazara çıkarsanız eğer Tire Süzme yoğurdunu almayı unutmayın. Tabii tatlı maya ekmeğini de mutlaka alın!
Tire Kent Müzesi
Tire Müzesi, bölgenin tarihi ve kültürel mirasına ışık tutuyor. Tire’nin en meşhur parklarından biri olan Alay Parkı’nın içinde konumlanan müze, iki ayrı bölümden meydana geliyor. Arkeoloji alanında çok sayıda heykel, sikke, mermer eşya ve cam eserle karşılaşmak olası. Etnografya bölümünde ise hamam tasları, çeyiz sandıkları, geleneksel kıyafetler, tablo ve kilimler ön plana çıkıyor. Ziyaretçiler Tire Müzesini ücretsiz olarak keşfedebiliyor. İki ayrı salon dışında büyük de bir bahçesi olan müze, 1935 senesinde açılmış. Müzenin açılışında Tire Halkevi’nin önemli bir katkısı bulunuyor. Bu arada müzeye bugün ev sahipliği yapan bina, bir dönem Tire Belediyesi tarafından hizmet binası olarak kullanılıyormuş. Her gün 08.30 ile 17.30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.
Derekahve
Tire’ye kadar gelip de Derekahve’ye uğramamak olmaz. Ünü Tire’nin dışına taşan Derekahve, gürül gürül akan sularıyla dikkat çekiyor. Hristiyanlık inancına göre buranın akan suları kutsal olarak kabul görüyor. Derekahve’den akan sular, azizlerin döktüğü gözyaşlarının bir temsili olarak görülüyor. Hz. Meryem’in Anadolu’ya geldiği zamanlarda bir süre Derekahve Mahallesi’nde yaşadığı rivayet ediliyor. Yemyeşil ağaçların arasında sakin bir atmosfere sahip olan Derekahve, saatlerce vakit geçirebileceğin bir yer.
Yoğurtluoğlu Külliyesi dış görünümü
Turan Mahallesi içerisinde yer alan Yoğurtluoğlu Külliyesi, bir cami ve medreseden meydana gerekiyor. Günümüze ulaşan bir kitabesi olmadığı için yapım yılı hakkında kesin bir söz konusu değil ancak külliyenin 15’inci yüzyıla ait olduğu tahmin ediliyor. 2005 senesinde geniş bir restorasyon çalışmasının yapıldığı Yoğurtluoğlu Külliyesi, Osmanlı mimarisinin klasik izlerine sahip.
Yalınayak Hamamı
Tire’de keşfedilmeye değer yerler arasında olan Yalınayak Hamamı, Halil Yahşi Bey’in imzasıyla inşa edilmiş. Halil Yahşi Bey, Sultan II. Murat’ın en başarılı emirlerinden biri olarak tanınıyor. Yalınayak Hamamı, 2007 senesinde gerçekleştirilen başarılı restorasyondan sonra daha çok kişi tarafından ziyaret ediliyor.
Tire Yeni Camii
Tire’nin önemli ibadet mekanlarından biri olan Tire Yeni Camii, 1579 senesinde inşa edilmiş. Yapımında Yeniçeri Kethüdası Behram imzası olan cami, bölgede hem minaresi hem de cami bölümü kesme taşlardan oluşan tek örnek durumunda.
Tarihi camiyi ziyaret ettiğinde son cemaat yeri ile harem kısımlarındaki kalem işi süslemeleri mutlaka yakından incelemelisin. Bu arada caminin bir bölümü ilginç bir şekilde yarım bırakılmış. Bu kısmın tarih boyunca neden tamamlanmadığına dair pek çok rivayet söz konusu. Bu ilginç durum da Tire Yeni Camii’ne karakteristik bir boyut katıyor.
Theos Mozolesi
Diğer adı Belevi Anıt Mezarı olan Theos Mozolesi, Halkapınar Köyü içinde yer alıyor. Anıt mezarın kim tarafından yapıldığı belirsizliğini ve gizemini koruyor. Yine de tahminler, mozolenin II. Theos adına M.Ö. 3’üncü yüzyılda yapıldığı yönünde. Yapının hemen yanında ayrıca bir tümülüs de bulunuyor. Tümülüsün Arkaik Çağ’dan günümüze taşındığı tahmin ediliyor. Mezarlık bölgesi, genel olarak bir tapınak görünümüne sahip. Özgün tasvirleri ile dikkat çeken Theos Mozolesi, ilçe merkezine yaklaşık 25 km uzaklıkta.
Tahtakale Çarşısı
Tire merkezde yer alan Tahtakale Çarşısı, alışveriş yapmak adına bölgenin en ideal eski ve ille görülmesi gereken yerlerinden biri. Burada oya küpelerden keçe örtülere, el dokuması olan halılardan hediyelik eşyalara kadar aklına gelen her türlü ürünü bulman olası. Keçelerin Tire bölgesi için özel bir figür olduğunu hemen aktaralım.
Kutu han iç mekan görünümü
Yukarıda Tire hanlarının ne denli meşhur olduğundan söz etmiştik. Bu hanlar içerisinde Kutu Han’a ayrı bir parantez açmamız gerekiyor. İlçenin en çok ziyaret edilen hanlarından biri olan Kutu Han, bir dönem kaderine adeta terk edilmişti Fakat yapılan restorasyon çalışmasından sonra harabe görünümünden hızlıca uzaklaştı ve orijinal dokusuna tekrar kavuştu.
Yeşil İmaret Zaviyesi (Yahşibey Camii)
Yahşibey Camii olarak da bilinen Yeşil İmaret Zaviyesi, İlk Dönem Osmanlı yapılarından biri. Geçtiğimiz yüzyılın ortalarında, yaklaşık 40 sene boyunca müze olarak değerlendirilen yapı, bugün cami olarak kullanılıyor.
Toptepe
Tire halkının özellikle hafta sonlarında sıklıkla uğradığı Toptepe, ideal bir dinlenme mekânı. Doğa ile buluşmak isteyenlerin beklentilerine yanıt veren bu iç açıcı yer, sunduğu tabiat manzarasıyla adeta büyülüyor.
Yeşilliklerin ortasında, dağ eteğinde konumlanan Toptepe, keyifli bir kafeteryaya da sahip. Dolayısıyla Tire gezinde küçük bir mola vermek ve çay eşliğinde manzaranın keyfini çıkarmak istiyorsan buraya uğramalısınız. Bu arada Toptepe’de mesire için izin verilmiş belli alanların olduğunu da söyleyelim.
Kaplan Köyü
İzmir’in sevilen ilçesi Tire’de bir gezi listesi oluşturmaya çalıştığında köyleri es geçmen mümkün olmayacak. Bu köyler arasında özel bir popülerliğe sahip olan Kaplan Köyü, elbette listemizde yer almayı fazlasıyla hak ediyor. İlçe merkezine yaklaşık 6 km uzaklıkta bulunan bu şirin köy, çiçeklerden oluşan manzarası, benzersiz kokusu ve huzur veren yürüme yolları ile keşfedilmeye fazlasıyla değer.Kaplan Köyüne geldiğinde Balım Sultan Türbesi, Güme Dağı ya da Gelin Kayasını içine alan geniş bir manzarayla buluşabilirsiniz. Kaplan Köyünde hem bölge lezzetlerini yansıtan restoranlar hem de köy kahvaltısı sunan sıcacık mekanlar söz konusu.
Ali Baba Tekkesi
Ahilik geleneği Anadolu’nun pek çok noktasında olduğu gibi Tire içerisinde de karşılık buluyordu. Ahilik kültürünün Tire sınırları içerisindeki en önemli merkezi, hiç şüphesiz ki Ali Baba Tekkesi. Bölgenin sayılı Bektaşi dergahları arasında gösterilen Ali Baba Tekkesi, Bektaşi babalarının mezarlarını da bünyesinde bulunduruyor.
Sıklıkla ziyaret edilen bu tekke, ilçe merkezine 6 km uzaklıktaki Boynuyoğun Köyü içerisinde yer alıyor. Tekkeye adı verilen Ali Baba ise 1300’lü yıllarda yaşamış bir “Ahi Babası” olarak tanınıyor. 15 bin metrekarelik alana yayılan arazide türbe dışında yeşillik alanlar, havuzlar ve su kuyuları söz konusu.
News
